25 Σεπτεμβρίου 2012

Ιστορίες Τέχνης με τη Γεωργία Σουβατζή



Ο τίτλος ‘’Ιστορίες Τέχνης’’, της στήλης, είναι ίσως αποπροσανατολιστικός. Μάλλον, προτιμώ να μιλάω για ιστορίες γενικά και όχι για βιογραφικά σημειώματα, που μπορεί ο καθένας να διαβάσει, οπουδήποτε. Γι’ αυτό και κάθε κείμενο θα διαπραγματεύεται θέματα σχετικά με την τέχνη πάντα, αλλά σίγουρα δεν θα πρόκειται για αφηγηματικά κείμενα βασισμένα στη ζωή και το έργο καλλιτεχνών, όπως αρχικά συνέβη.
Αυτή τη φορά η ιστορία σχετίζεται με τα μουσεία.
‘’Μην Αγγίζετε’’. Φράση γνωστή, για όποιον έχει περπατήσει έστω και μία φορά στη ζωή του σε κάποιο μουσειακό χώρο ή γκαλερί. Φράση που δεν δέχεται και πολλές διαπραγματεύσεις ούτε και αντιρρήσεις. Άλλωστε, οι προθήκες μέσα στις οποίες είναι τις περισσότερες φορές τοποθετημένα τα έργα δεν σου αφήνουν και πολλά περιθώρια για το αντίθετο.
Πρόκειται για μία πρακτική που εφαρμόστηκε στα μουσεία το 19ο αιώνα και πολύ διέφερε από ό,τι συνέβαινε έως τότε. Η σωματική επαφή με τα έργα ήταν δεδομένη. Ο θεατής ακουμπούσε τον χιτώνα της Νίκης της Σαμοθράκης, το πόδι του Δορυφόρου ή το μανδύα κάποιας Αθηνάς. Περιφερόταν γύρω του, ένιωθε τον όγκο του έργου με την αφή, καταλάβαινε τις λείες επιφάνειες του μαρμάρου, τις λαξεύσεις που έκανε ο καλλιτέχνης για να αποδόσει την πτύχωση σε κάποιο ρούχο ή μια μπούκλα στα μαλλιά.
Κανείς όμως δεν μπορεί να μη μιλήσει και για τις φθορές που προκαλούσε όλο αυτό στα έργα.  Ακόμη πιο ακραία φαντάζει η τάση μερικών θεατών να παίρνουν μικρά κομμάτια των έργων μαζί τους. Και όμως, έτσι λειτουργούσαν μέχρι το 19ο αιώνα τα μουσεία.
Αυτό αλλάζει σταδιακά και, σίγουρα, συνδέεται με τις γνώσεις που αποκτήθηκαν πάνω στη συντήρηση των έργων τέχνης, η οποία και θεωρεί την επαφή με το ανθρώπινο σώμα από τους πιο βασικούς παράγοντες φθοράς.
Ο θεατής, λοιπόν, τώρα μπορεί να απολαύσει τα έργα από απόσταση, στεκούμενος δίπλα τους και χωρίς να έχει την ελευθερία για κάτι παραπάνω. Ο όγκος γίνεται αντιληπτός με τις γνωστές πλέον διαστάσεις του έργου, την υφή μπορείς να την καταλάβεις ερχόμενος όσο πιο κοντά σου επιτρέπουν τα όρια και, τελικά, έχεις αποχωρήσει από ένα μουσείο έχοντας αξιοποιήσει μία μόνο αίσθηση, την όραση.
 Έτσι, λοιπόν, καταφέραμε να κρατήσουμε έργα μακριά από σημαντικές φθορές και καταστροφές. Και αυτό είναι σημαντικό.
Ωστόσο. οι σκέψεις μου περιστρέφονται γύρω από το πόσο αληθινή είναι μια τέτοια εμπειρία. Η’ καλύτερα, πόσο ολοκληρωμένη. Βλέπεις μπροστά σου τον Λαοκόοντα να παλεύει και να πιάνει το φίδι, αλλά εσύ δεν μπορείς να ακουμπήσεις τίποτα παραπάνω από το σχοινί που σε περιορίζει από το τον πλησιάσεις λίγο ακόμη. Και ενώ το πρόσωπό του θέλεις να το δεις από κοντά και να περιεργαστείς κάθε σπασμό που κάνει από την ένταση, τελικά μένεις στην απαγόρευση και η όραση δεν αρκεί για να νιώσεις ό,τι και αυτός. Χρειάζεσαι την αφή για να νιώσεις τις ρυτίδες στα μάτια και τις φλέβες στα χέρια. Η΄ μάλλον, χρειάζεσαι ΚΑΙ αυτήν. Και τελικά μένεις να το κοιτάζεις πολλά λεπτά, και καταβάλεις μεγάλη προσπάθεια για να αισθανθείς πόση κραυγαλέα δύναμη βγάζει.
Και, έτσι, καταφέρνεις να διατηρείς ένα έργο ‘’αναλλοίωτο’’. Και θα το δουν τα παιδιά σου, τα εγγόνια σου και πολλές γενιές μετά. Και είναι πολύ σημαντικό αυτό.
Ένας συντηρητής δεν θα διαπραγματευτεί καν το γεγονός να αγγίξεις. Ο φύλακας θα σε φωνάξει από μακριά αν δει την παραμικρή κίνηση του χεριού σου. Ένας ιστορικός θα σου μιλήσει για το πόσο σημαντικό είναι το έργο και πόσο αναγκαία είναι η διατήρησή του και η ασφάλειά του. Και εγώ αυτά θα πω. Αλλά θα πω, επίσης, ότι την όραση μου ποτέ δεν την εμπιστεύτηκα. Την αφή μου πάλι, πάντα.

** οι εικόνες αποφεύθηκαν συνειδητά 





Πίσω από κάθε αντικείμενο, ζώο, άνθρωπο μικρό ή μεγάλο, κρύβονται ιστορίες.. κυρίως πίσω από ανθρώπους! Άλλοτε μικρές ή μεγάλες, αστείες ή όχι, απλές, παράξενες, πρωτότυπες ή μη.
Ιστορίες βρίσκονται και πίσω από όλα αυτά που σήμερα θαυμάζονται ως έργα τέχνης. Ζωγραφικούς πίνακες, αρχιτεκτονικά μνημεία, γλυπτά. Ιστορίες των ανθρώπων που τα δημιούργησαν ή δημιουργίες που έγραψαν ιστορία;
Αυτή η στήλη φιλοξενεί ιστορίες καλλιτεχνών που θαυμάστηκαν έντονα τόσο στην εποχή τους όσο και σήμερα, άλλοτε λογοκρίθηκαν, απορρίφθηκαν ή αγαπήθηκαν από το σύγχρονο κοινό τους. Αναμφίβολα, έγραψαν ιστορία...
Η στήλη αυτή φιλοδοξεί να αποτελεί μια πρώτη γνωριμία με μεγάλες προσωπικότητες της παγκόσμιας ιστορίας της Τέχνης.


Περισσότερα εδώ: http://stellasliterarybistro.com/istories.htm

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Αφήστε το σχόλιό σας για το κείμενο!